Zoals inmiddels bekend is circa 50% van de wereldwijde zonnebloemolie productie in handen van Oekraïne en nu dat land geteisterd wordt door een oorlog is die productie ernstig in gevaar gekomen. Dat heeft ervoor gezorgd dat in eerste instantie alleen in Spanje gehamsterd werd en er praktisch geen zonnebloemolie meer te krijgen is maar dat gebrek aan ‘aceite de girasol’ is nu ook in andere landen zoals Nederland en België te merken. Maar in Spanje zijn heel veel zonnebloemvelden te vinden dus waarom produceert Spanje zelf dan geen zonnebloemolie?
Spanje heeft ongeveer 651.200 hectare aan zonnebloemvelden die jaarlijks goed zijn voor zo’n 878.200 ton aan zonnebloempitten. Ter vergelijking, in Oekraïne is dat iets meer dan 4,4 miljard ton zonnebloempitten. In Spanje is de opbrengst van olie uit de zonnebloempitten echter lager met zo’n 40-42% wat jaarlijks goed is voor ongeveer 300.000 ton zonnebloemolie. Wat betreft oliehoudende zaden in Spanje is de zonnebloem goed voor 90% gevolgd door koolzaad en soja.
De provincies waar in Spanje de meeste zonnebloempitten en zonnebloemolie vandaan komt zijn Burgos in Castilië en León (41%), Sevilla in Andalusië (32%) en Cuenca in Castilla-La Mancha (15%). Deze provincies zijn samen goed voor 773.787 ton zonnebloemolie, aldus de meest recente gegevens van het Ministerio de Agricultura uit 2020. maar ook in deze provincies is het aantal hectare aan zonnebloemvelden aan het dalen omdat het rendement niet hoog genoeg is.
Binnen de Europese Unie is Roemenië de grootste producent van zonnebloemen gevolgd door Bulgarije, Hongarije en Frankrijk en dan Spanje op de vijfde plaats, afhankelijk van de weersomstandigheden soms ook op de vierde plaats. Het weer zorgt namelijk vaak voor problemen bij de zonnebloem productie vanwege de aanhoudende droogtes. Wereldwijd is de Europese Unie de derde grootste zonnebloemen producent, na Oekraïne en Rusland.
Een groot deel van de uit Oekraïne geïmporteerde zonnebloempitten en olie wordt in Spanje echter niet gebruikt voor menselijke consumptie maar voor het vee. De Oekraïense zonnebloemen worden dus gebruikt voor voer in de vleesindustrie die daarna het vlees weer naar het buitenland verkoopt.
Het rendement in Spanje van de zonnebloempitten is lager dan in andere landen vanwege de droogte. Zon voor de zonnebloemen is er genoeg maar vaak te veel terwijl regen en water ontbreken, iets wat relevant is voor dit gewas. Ondanks de productie in Spanje is de vraag ook flink gestegen vanwege de crisis en de negatieve publiciteit rondom palmolie.
Waarom gaan boeren in Spanje nu dan niet massaal aan de zonnebloemen? Omdat het rendement laag is en het een risico is vanwege de weersomstandigheden. De afgelopen winter is het erg droog geweest in Spanje waardoor het zaaien later dan normaal is begonnen. Daarnaast mogen boeren niet zomaar overschakelen naar zonnebloemen want men moet voldoen aan de EU-eisen wat betreft de landbouw. Zonnebloemen worden en kunnen niet elk jaar gepland worden maar net als andere granen wordt de productie geroteerd. Wanneer een boer het ene jaar voor zonnebloemen kiest moet diezelfde boer het volgende jaar kiezen voor kikkererwten of tarwe etc. Dit geldt voor de hele Europese Unie maar als er snel gereageerd wordt door de EU kan de oogst dit jaar misschien nog gered en vergroot worden.
Bron: www.spanjevandaag.com
